بزاق دهان

«بزاق» یا آب دهان شاید به نظر بسیاری از ما آنچنان مهم نباشد. اما تحقیقات ثابت کرده است که با آزمایش این ماده می‌توان به نکات زیادی در مورد وضعیت سلامت افراد پی برد.

طبق تحقیقات اخیر «دانشگاه جان هاپکینز»، بزاق دهان در واقع گنجی از اطلاعات است که بدون هزینه زیادی می‌توان آن را مورد آزمایش قرار داد.

آزمایش بزاق دهان جایگزین مناسبی برای آزمایش خون
یک سوم از قربانیان حمله قلبی بدون اینکه بدانند کلسترول و یا فشار خون آن‌ها بالا بوده، جان خود را از دست می‌دهند. دلیلش هم این است که آزمایش خونی که امروزه برای تشخیص بیماری‌های قلبی از افراد گرفته می‌شود، تجربه سخت و دشواری است. چون این آزمایش نه تنها پرهزینه است، بلکه برای انجام آن باید متحمل درد هم شد. در ضمن افرادی که فوبیای خون دارند، از رفتن به کلینیک‌های پزشکی و بیمارستان‌ها برای انجام آزمایش خون خودداری می‌کنند.

«دکتر گرینجر» و همکارانش آزمایش بزاق دهان را جایگزین آزمایش خون کرده‌اند. طبق گفته‌های محققان، بزاق شامل‌‌ همان پروتئینی است که در خون وجود دارد. وجود مقدار خاصی از «پروتئین واکنش دهنده C» در خون افراد نشان دهنده بیماری‌های قلبی است. در واقع بزاق دهان می‌تواند سالم بودن قلب انسان را نشان دهد. آزمایش بزاق دهان را حتی می‌توان در خانه هم انجام داد. در نتیجه نیازی به رفتن به کلینیک‌های پزشکی و آزمایشگاه نیست.

بزاق دهان میزان استرس فرد را نشان می‌دهد
استرس باعث می‌شود بدن در شرایط «گریز یا فرار» قرار بگیرد. اضطراب، افزایش هورمون آدرنالین، افزایش ضربان قلب و همچنین افزایش ترشح بزاق را در پی دارد. غده‌های بزاقی آنزیمی به نام «آلفا آمیلاز بزاقی» را دهان ترشح می‌کنند که وجود این آنزیم نشاندهنده استرس فرد است.

استرس و ناراحتی‌های احساسی و روانی که یک زن باردار تجربه می‌کند می‌تواند بر روی جنین او هم تاثیر بگذارد. گروه پزشکی جان هاپکینز با اندازه گیری میزان آنزیم آلفا آمیلاز بزاقی مادر، میزان تاثیر استرس مادر بر روی جنین را اندازه گرفتند. آن‌ها میزان تغییرات طبیعی میزان آنزیم بزاقی آلفاآمیلاز را در طول دوره بارداری اندازه گرفتند و به الگویی دست یافتند که در حال بررسی بر روی آن هستند.

بزاق دهان مادر، سیستم ایمنی بدن نوزاد را در برابر بیماری‌ها افزایش می‌دهد
پیش جویدن (عمل جویدن غذا توسط بزرگسالان و دادن آن به نوزاد) روش مناسبی برای اجداد ما بود که به مخلوط کن دسترسی نداشتند. اما شاید در دوره مدرن امروز دوباره این شیوه مد شود. چرا که دانشمندان کشف کرده‌اند که بزاق دهان مادر باعث افزایش سیستم ایمنی بدن نوزاد می‌شود.

پیش جویدن غذا بدن نوزاد را با پاتوژن‌های بیماری زای موجود در بزاق دهان مادر آشنا می‌کند که باعث تولید آنتی بیوتیک در بدن او شده و در نتیجه سیستم ایمنی بدن نوزاد را در برابر پاتوژن‌های بیماری زا در آینده آماده می‌کند.

علاوه بر این، پیش جویدن احتمال ابتلا به بیماری‌های خودایمنی از جمله آسم، (بیماری که در کشورهای صنعتی شایع است) را کاهش می‌دهد. بر اساس اپیدمیولوژی (علم بیماری‌های مسری) یکی از دلایلی که افراد به این بیماری‌ها مبتلا می‌شوند این است که بدن آن‌ها تا قبل از دو سالگی پاتوژن‌های این بیماری‌ها را شناسایی نکرده است.

خوشبختانه بزاق دهان پر از پادتن است که احتمال ابتلا به عفونت‌های باکتریایی را کاهش می‌دهد. در نتیجه بدن نوزاد با خوردن غذای جویده شده مادر پاتوژن‌های بیماری زا را شناسایی و از ابتلا به بیماری جلوگیری می‌کند.

نسخه ژنی بزاق دهان
بزاق دهان شامل نسخه کامل ژن‌های شما است. در نتیجه کار با آن نسبت به روش‌های دیگر آزمایش آسان‌تر است. دکتر رینجر در اینباره می‌گوید: «تن‌ها نصف یک قطره از بزاق دهان برای گرفتن نمونه DNA فرد کافی است. این نمونه‌ها را چندین بار می‌توان گرم و فریز کرد و مورد آزمایش قرار داد.»