بهداشت دهان
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن
بسیاری از افرادی که به ما مراجعه میکنند ، دغدغه اصلیشان این است که چرا با وجود اینکه هم از مسواک و هم نخ دندان استفاده میکنند، باز هم دچار پوسیدگیهای مکرر و یا تشکیل جرم در دندانهایشان میشوند؟
در پاسخ باید گفت که یکی از دلایل میتواند عدم مسواک زدن صحیح و یا عدم استفاده از نخ دندان باشد.
هدف اصلی از مسواک زدن
پاک کردن کلیه مواد غذایی و پلاکهای دندانی که حاوی رسوبات مختلف حاوی انواع میکروارگانیسمهای تخریب کننده دندان میباشند و روزانه بر روی دندانها شکل میگیرند.
فواید نخ دندان
واقعیت اینکه در بسیاری موارد سطوح در دسترس دندانها به صورت فیزیولوژیک و یابا خوردن میوه های سفت مثل سیب یا هویج تا حدی تمیز میشوند ، اما مشکل همیشه از مناطقی شروع میشود که در دسترس شستشوی فیزیولوژیک هم نیستند شامل:
۱. شیار لثه
۲. نواحی از دندان که زیر جرم ها قرار گرفته اند.
۳. نواحی بین دندانی
راه حل اینکه باید برای تمیز نگه داشتن شیار لثه روش مسواک زدنمان را اصلاح کنیم. در صورت تشکیل جرم بر روی دندانهایمان ، حتما جرمگیری کنیم و در نهایت برای تمیز کردن نواحی بین دندانیمان حتما از نخ دندان استفاده کنیم.
خلاصه اینکه اگر میخواهیم از دهان و دندانهایمان مراقبت کنیم چهار قدم اصلی وجود دارد:
۱. حداقل دو بار در روز هر دفعه به مدت ۲ دقیقه با خمیر دندان فلوراید دار مسواک بزنید. بخصوص اول صبح و شبها قبل از خواب
۲. هر روز نخ دندان بکشید، بویژه قبل از خواب.
۳. تعداد دفعات خوردن بین وعده ای را کم کنید.
۴. هر ۶ ماه دندانپزشکتان را بری یک ویزیت دوره ای ببینید.
نمیخواهم سختش کنم. باید ساده بنویسم تا ساده مسواک بزنیم و حتما نخ دندان استفاده کنیم.البته سعی کرده ام آموزش تصویری مسواک زدن و کشیدن نخ دندان را برایتان در تصویر اولیه این مقاله بگنجانم.
مسواک زدن صحیح
برای مسواک زدن حداقل ۲ دقیقه یعنی ۱۲۰ ثانیه باید وقت گذاشت. در مسواک زدن باید استفاده از حرکات افقی، خشن و پر دامنه ممنوع است. دقت کنید که مسواک زدن باید آرام و با دامنه های کوتاه حرکتی باشد، به شیار لثه ، قسمتهایی از دندانها که سختتر قابل دسترسی هستند به ویژه پشت آخرین دندانها ، اطراف پر کردگی ها و روکشها و اطراف آنها توجه کنید.ترتیب مسواک زدن صحیح :
۱.ابتدا سطح خارجی دندانهای بالا و سپس سطح خارجی دندانهای پایین
۲. تمیز کردن سطح داخلی دندانهای بالا و سپس دندانهای فک پایین
۳. تمیز کردن سطح جونده دندانها
۴. تمیز کردن سطح زبان.
چگونه دندانهایمان را مسواک بزنیم
۱. مسواک را با زاویه °۴۵ در طول شیار لثه ( حد فاصل دندان و لثه) قرار دهید.و با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه شیار لثه را تمیز کرده و سپس به سمت سطح جونده بالا ببرید. این حرکت را در تمام نقاط دهان انجام دهید، در هر حرکت باید تقریبا ۲ تا ۳ دندان در بر گرفته شود.
۲. سطح جونده دندانها را بشویید.
۳. از نوک مسواک برای تمیز کردن پشت دندانها استفاده کنید.
۴. حتما زبانتان را مسواک بزنید. ( در تلاش خواهم بود که مطلب علمی جداگانه ای در زمینه تمیز کردن زبان بنویسم.)
مسواک زبان
آیا مسواک مخصوص زبان وجود دارد؟ واقعیت اینکه در بازار وسایل مخصوص تمیز کننده زبان وجود دارد ، که در تحقیقات نشان داده شده که همان مسواک معمولی که شما برای تمیز کردن دندانهایتان استفاده میکنید به دلیل بریستلها ( موهای مسواک) که میتواند خلل و فرج زبان را تمیز کند بهترین و مناسبترین وسیله برای تمیز کردن زبان است. نکته مهم اینکه قسمتی از زبان که منطقه اصلی تجمع باکتریهاست ، در انتهای زبان قرار دارد و حتما باید آن را تمیز کرد.
نحوه استفاده صحیح از نخ دندان
۱. ۵۰ سانتیمتر از نخ دندان را ببرید.
۲. هر سر نخ دندان را دور انگشت وسط هر دست بپیچید.
۳ . نخ دندان را آرام و با ساپورت انگشت شست ، وارد فاصله بین دو دندان کنید و خارج کنید.
۴. جای نخ دندان را عوض کنید و یک منطقه تمیز را وارد فاصله دو دندان بعدی ببرید.
اینکه چه مارک نخ دندان ( اورال بی ،oral-b، نخ دندان ارکید، نخ دندان مینا) استفاده کنیم؟ ،اینها همگی جزو بهترین مارک نخ دندان محسوب میشوند. اما خوب قیمت نخ دندان oral b معمولا گرانتر است و در عین حال برای کنترل موارد پوسیدگی های بین دندانی بیشتر توصیه میشود. آنچه که مسلم است نفس کشیدن نخ دندان مهمتر از مارک آن است.
نخ دندان اورتودنسی ( نخ دندان مخصوص بریج)
نخ دندان مخصوص اورتودنسی یا بریج را ، super floss میگویند. این نخ دندانها معمولا یک سر نوک تیز دارند و یک بخش اسفنجی که جهت تمیز کردن زیر بریجهای دندانی (dental bridges) ، زیر سیمها و براکتهای اورتودنسی و بعضا فضاهای باز بین دندانی استفاده میشود. به دلیل استفاده مبرم آن جهت روکشهای ایمپلنتC و بریجها، به این دست نخ دندانها ، نخ دندان مخصوص بریج هم می گویند.
مسواک برقی چیست ؟
نوعی از مسواک است که با حرکات نوسانی جلو-عقب و یا نوسانات چرخشی ( در جهت عقربه های ساعت و خلاف جهت عقربه های ساعت) دندانها را تمیز میکند. دو نوع مسواک برقی وجود دارد : سونیک (sonic) و اولتراسونیک( ultrasonic).
در مسواک برقی های سونیک برای حرکت موهای مسواک یک موتور تعبیه شده و در نوع اولتراسونیک با کمک یک کریستال پیزوالکتریک حرکت موهای مسواک اتفاق میفتد.
از لحاظ نوع حرکت سر مسواک برقی، دو نوع ویبراتور و چرخشی نوسانی وجود دارد که تکنیک مسواک زدن با نوع ویبراتور همانند مسواک دستی است اما در نوع نوسانی چرخشی فقط کافی است مسواک برقی را از دندانی به دندان دیگر ببرید.
انواع مسواک برقی
مسواک برقی سونیک
در این انواع مسواک برقی معمولا حرکت بصورت ویبره است . بیشتر مسواک برقی های مدرن از برندهای معروف مثل مسواک برقی اورال بی ( oral b) یا مسواک برقی سونیکار (sonicare) در این دسته اند.این دسته از مسواک های برقی تاکید بر تمیز کردن دندان از طریق جارو کردن سطح دندان دارند. دامنه حرکت سر این دست مسواک برقی ها وسیع است.
مسواک برقی اولتراسونیک
این دست مسواک برقی ها از امواج اولتراسونیک جهت تمیز کردن دندانها استفاده میکنند. این مسواکهای برقی نیز از ویبره و لرزش سر اما با دامنه حرکت کوتاه استفاده می کنند. این نوع حرکت در سر مسواک برقی باعث شکستن زنجیره های باکتریایی پلاک دندانی و از بین بردن پلاکهای دندانی تا ۵ میلیمتر زیر خط لثه میشوند. بعضی مسواکهای برقی مثل emmi-dent تنها از حرکتهای اولتراسونیک بهره می گیرند اما بقیه مسواکهای برقی مثل ultero و megasonex از هر دو نوع حرکت سونیک و اولتراسونیک بهره میبرند.
در خرید مسواک برقی باید دقت کنید که اکثر برندها مدعی هستند اولتراسونیک هستند اما دامنه امواج مسواک برقی های اولتراسونیک ماورای صوت است یعنی ۱.۶ مگاهرتز. در حالی که مسواکهای سونیک در طول موجی در محدوده امواج صوتی ۲۰ تا ۲۰۰۰۰ هرتز حرکت می کنند.
مسواک برقی یا مسواک دستی، کدام بهتر است ؟
ادعاهایی وجود دارد که مسواک برقی نسبت به مسواک دستی برتری در برداشتن پلاک دارد، اما در اکثر مقالات آمده که تفاوت فاحشی بین آنها نیست. در واقع در مسواکهای برقی هم روش مسواک زدن و سری مسواک و نوع مسواک برقی بسیار مهم است. در واقع سری مسواکهای برقی هم مثل مسواکهای دستی باید هر سه تا شش ماه عوض شوند.
با توجه به این موضوع تکنیک درست مسواک زدن مهمتر از نوع مسواک است. مسواکهای برقی بیشتر برای افرادی که بعلت معلولیتهای جسمی یا ذهنی قادر به مسواک زدن نیستند و یا کودکان جهت ترغیب به مسواک زدن تجویز می شوند.